FAY
(Fault)
Tektonik hareketlerin etkisiyle yer kabuğunun kırılarak yer değiştirmiş kısımlarına verilen addır.. Fay düzlemi üzerindeki hareketin şekline göre fayları; Eğim atımlı ve Doğrultu atımlı diye ikiye ayırmak mümkündür. Eğim atımlı faylar ise; hareket eden blokların yönü esas alınarak, Normal fay, Ters fay, Bindirme fayı gibi adlar almaktadır. Doğrultu atımlı faylar ise, karşı bloğun hareket yönüne göre sağ yanal atımlı veya sol yanal atımlı faylar olarak adlandırılır. Ege çöküntü havzasındakiler Normal faylara, Güneydoğu Anadolu’daki Bitlis bindirme zonu ise ters faylanma örnekleridir. Kuzey Anadolu Fay zonu, sağ yanal atımlı faylanma, Doğu Anadolu fay zonu ise sol yanal atımlı faylanmanın tipik örnekleridir. Fay, yer kırığı veya kırık olarak da adlandırılır..
FAY GERİLMESİ
(Fault stress)
Tektonik hareketler nedeniyle bir fay üzerinde biriken gerilmeye verilen addır.
FAYDA MALİYET ANALİZİ
(Cost benefit analysis)
Farklı stratejiler arasında, en uygun maliyetle, en büyük yararı sağlayacak olan yaklaşımı belirlemede kullanılan analiz yönteminin genel adıdır.
FAYLANMA
(Rupturing, , faulting)
Tektonik kuvvetlerin etkisiyle yer kabuğunu oluşturan kayaçların kırılması ve yer değiştirmesi sürecine verilen addır. Faylar, bir faylanma sonucunda meydana gelir.
FENNİ MESUL
(Engineer of record, Building construction supervisor)
İlgili teknik sorumlulukları, uzmanlık konuları ve ilgili kanunlara göre üstlenmiş mühendis, mimar ve şehir plancılarına verilen addır. Sorumluluk kapsamındaki konular; halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve uygulanması, yapıların mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesapların hazırlanması ve bunların uygulanması olarak belirlenmiştir. Kısaca “TUS” olarak da ifade edilmektedir.
FIRTINA
(Storm)
Doğaya ve insanlara zarar veren rüzgarlara verilen genel bir addır. Rüzgar hızı ve şiddeti arttıkça doğaya ve insanlara vermiş olduğu zararlar da artmaktadır. Tek başına kullanıldığında, rüzgar fırtınası anlamını taşır. Şiddetli rüzgarlar beraberlerinde yağmur, kar, dolu, kum vb. gibi unsurları da getirdiklerinden; Kar fırtınası, Kum fırtınası, Toz fırtınası gibi isimler alırlar.
FIRTINA DALGALARI
(Storm surge)
Fırtınalarla ilgili olarak aniden yükselen deniz su seviyesi neticesinde, yaygın su baskınlarına yol açabilen dalgalara verilen addır. Teknik olarak, öngörülen astronomik gel-git olayı durumunda yükselme seviyesi ile gerçek yükseklik arasında ölçülen fark değeridir. Bu fark, tropikal veya tropikal ötesi siklonlarla ilgili düşük barometre basıncına tepkiden ve rüzgarın su yüzeyini yığma hareketinden kaynaklanır.
FIRTINA GELGİTİ
(Storm tide)
Şiddetli fırtınaların yol açtığı deniz suyu seviyesi yükselme veya alçalması olayına verilen addır.
FIRTINA ÇEKİRDEĞİ
(Storm eye)
Siklon türünde güçlü bir fırtınanın merkezindeki 45-60 km çapındaki bölgeye verilen addır. Fırtınanın orta noktasını oluşturan bölgede atmosfer basıncı, çevresine göre % 10 – 15 daha düşük olup hava sakin ve açıktır.
FIRTINA HAREKET YOLU
(Storm motion path)
Güçlü bir fırtınanın atmosfer koşullarına bağlı olarak izlediği yola verilen addır. Uydu gözlemleri ve meteorolojik ölçümlerle fırtınanın ilerleme hızı ve tahmini yolu belirlenerek, erken uyarı mesajları verilebilmektedir.
FIRTINA ÖLÇEĞİ
(Storm scale)
Fırtınaların hızı ve neden oldukları zararlar esas alınarak hazırlanmış cetvelleri ifade eder. Uluslar arası düzeyde, rüzgar hızıyla ilgili olarak “Bofor” rüzgar ölçeği, Hortum hasarıyla ilgili olarak “Fujita” hortum ölçeği kullanılmaktadır.
FİZİKSEL PLANLAMA
(Physical planning)
Kentsel yerleşim alanlarının, çeşitli faktörler ve eşik değerler dikkate alınarak şehir plancıları tarafından düzenlenmesi işine verilen addır. Ana hedefi; mevcut ve gelecek kuşaklar için her türlü afetten olabildiğince korunmuş ,sağlıklı ve güvenli yaşam çevreleri oluşturmaktır. Ülke, bölge, il veya yerleşmeler ölçeklerinde fiziksel planlama yapılabilir.
FİZİKSEL ZARAR GÖREBİLİRLİK
(Physical vulnerability)
Bir tehlikenin insanlar, çevre ve ekonomi, üzerinde meydana getirebileceği hasar ve kayıpları ifade etmek için kullanılan bir ifadedir. Ölçülebilen ve sayısal hale getirilebilen zarar ve kayıplar için kullanılmaktadır. Hasar görebilirlik sözcüğü ise daha çok, yapılar ve altyapılar için kullanılır.
FOURİER SPEKTURUMU
(Fourier spectrum)
Bir depremin kuvvetli yer hareketi ivme kaydındaki frekans dağılımı veren ve hangi frekanslarda ne tür genliklerin yer aldığını gösteren spektruma verilen addır.
FREKANS
(Frequency)
Dalgaların veya yer hareketinin bir saniyedeki titreşim sayısına verilen addır. Birimi Hertz (Hz) olarak ifade edilir. Bazı olayların belirli süreler içerisinde meydana geliş sayısına da frekans denilebilmektedir.
FUJİTA CETVELİ
(Fujita Scale, Fujita-Pearson Scale))
Hortum türü fırtınaların şiddetini gösteren uluslararası cetvele verilen addır. 1971 yılında “Tetsuya Fujita” tarafından hazırlanmış olup, rüzgarın hızına ve oluşan hasara bağlı olarak beş farklı şiddet derecesi belirlemektedir.
FUNDALIK YANGINI
(Bushfire)
Funda, ot, çayır, yaprak, kuru dallar gibi toprağı örten bitki türlerinde meydana gelen yangın. Örtü yangını olarak adlandırılmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder