EĞİTİCİ EĞİTİMİ
(Training of trainers)
Belirli sayıdaki eğitmen adayına verilen özel bir geliştirme eğitimidir. Aldıkları afet eğitimini ve sahip oldukları bilgileri, başkalarına hangi metotlar ve araçları kullanarak en etkin şekilde aktaracakları konusunda yapılan eğitimlere verilen genel addır.
EKLENTİ
(Building appurtenance)
Bir yapıda bağımsız bölümün dışında olup doğrudan doğruya o bölüme tahsis edilmiş olan garaj, kömürlük depo gibi yerlere verilen genel addır. Buna müştemilat da denilir.
EKOLOJİ
(Ecology)
Organizmalar ile çevrelerini ve bu iki varlık arasındaki karşılıklı ilişkileri inceleyen bilim dalına verilen addır.
EKOLOJİK DENGE
(Ecologic balance)
İnsanlar ile diğer canlıların varlık ve gelişmelerini, doğal yapılarına uygun ve sağlıklı biçimde sürdürebilmeleri için gerekli olan koşullara verilen genel addır.
EKONOMİK KAYIPLAR
(Economic losses)
Afetlerin ekonomi üzerinde meydana getirdiği, doğrudan, dolaylı veya ikincil kayıplarının tümünü ifade eder.
EKONOMİK ZARAR GÖREBİLİRLİK
(Economic vulnerability)
Tehlikelerin yol açabilecekleri zarar ve kayıpların yerel ve ülke ekonomisi üzerindeki olası etkilerini belirlemek için kullanılan sözcüktür. Ölçülebilen zarar ve kayıpları kapsamaktadır. Ülke genelinde, gayri safi milli hasıla veya yurt içi hasılanın yüzdesi olarak ifade edilir.
EKOSİSTEM
(Ecosystem)
Canlıların kendi aralarında ve cansız çevreleriyle ilişkilerini bir düzen içerisinde yürüttükleri, biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistemlere verilen genel addır.
EL NİNO
(El Nino)
Güney Pasifik tropik kuşağındaki okyanus suları ve atmosfer arasındaki etkileşim sonucu gelişen ve küresel etkileri olan iklim olayını ifade eder. Bazı dönemlerde kıyı sularının aşırı ısınmasıyla. Hint okyanusu ile Güney Amerika kıyıları arasındaki bölgedeki tropik basınç değişimi ve akıntı hareketiyle birlikte ortaya çıkan ve etkileri yıllarca sürebilen iklimsel faktöre El Nino adı verilmiştir. Aynı şekilde yüzey sularının soğuması yoluyla oluşan duruma ise La Nina denilmektedir.
ELASTİK DAVRANIŞ
(Elastic response)
Cisim, yapı ve zeminlerin dış yüklerin etkisi altında kalıcı bir yer değiştirme, çatlama ve kırılma olmadan göstermiş olduğu davranış biçimine verilen addır. Söz konusu kuvvetin kalkması haline cisimler hiç bir dayanım kaybına uğramadan tekrar başlangıçtaki durumlarına dönerler.
EMS-98 DEPREM ŞİDDET CETVELİ
(European Macroseismic Intensity Scale)
‘EMS-98’ kısa adıyla anılan bu cetvelde, önceki şiddet cetvellerinden farklı olarak ilk kez, yapıların hasar görebililirlikleri, hasar dereceleri ve oranları grafik gösterimler, sayısal oranlar ve resimlerle de veren deprem şiddet cetvelidir. Avrupa Sismoloji Komisyonu’nun Mühendislik Sismolojisi Alt Komisyonu içersinde oluşturulmuş bulunan “Şiddet Cetveli Çalışma Gurubu” içindeki sismologlar ve deprem mühendisleri tarafından birlikte hazırlanmıştır. Ülkemizde de 1970’li yıllardan beri yaygın olarak kullanılan, MSK deprem şiddet cetvelinin çok daha geliştirilmiş halidir.
ENDÜSTRİYEL KARBON GAZLARI
(Industrial halocarbons)
Karbon dioksit, karbon monoksit, gibi sanayide yaygın olarak kullanılan gazlara verilen genel addır.
ENDÜSTRİYEL KAYIPLAR
(Industrial losses)
Afetler nedeniyle sanayi tesislerinde ve stoklarında meydana gelen doğrudan ,dolaylı ve ikincil nedenlerle ortaya çıkan kayıpların tümünü ifade eder.
ENFORMASYON
(Information)
Her türlü bilgi, bilgilendirme, haber alma ve haber verme işlevine verilen genel addır.
ENKAZ
(Debris, building wreckage)
Bir kaza veya afet sonrasında çöken, ağır hasara uğrayan veya tamamen kullanılamaz hale gelen yapı kalıntılarına verilen genel addır.
ENKAZ DÖKME BÖLGESİ
(Debris disposal area)
Belediye veya il özel idareleri tarafından kazı veya inşaat artıklarının dökülmesi için belirlenmiş bölgelere verilen genel addır.
ENKAZ KALDIRMA
(Debris removal)
İnsan can ve malı için tehlike arz eden, ulaşımı aksatan, çeşitli çevre sorunlarına neden olabilen kısmen veya tamamen yıkılmış yapı, tesis, ekipman ve malzemelerin toplanarak belirlenmiş bölgelere taşınması işlemidir.
ENKAZ YÖNETİMİ
(Debris management)
Afet sonrasında onarılması mümkün olmayan ve kısmen yıkık binaların yıktırılması, yıkılmış binaların moloz atıklarının toplanması, belirlenmiş bölgelere taşınması ve inşaat sektöründe yeniden kullanılması ile ilgili çalışmaların tümünü ifade etmektedir.
ENTEGRE KAYNAK PLANLAMASI
(Integrated resource planning)
Afet yönetim sisteminin tüm aşamalarındaki çalışmaları zamanında, hızlı ve etkili olarak yürütebilmek için gereken insan, malzeme ve ekipman ile parasal kaynakların planlanması sürecidir. Afet yönetim sisteminin zarar azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme aşamalarında yürütülmesi gereken politika, strateji ve hedeflerin gerçekleştirilmesi için gereken kurumsal yapılanmanın oluşturulması ve insan, malzeme ve ekipman ve parasal kaynakların sağlanmasını kapsamaktadır.
EPİDEMİ
(Epidemic)
Bakınız; Salgın.
EPİDEMİYOLOJİ
(Epidemiology)
Hastalıkların yayılması, yaygınlığı, dağılımı ve neden olan faktörleri inceleyen bilim dalına verilen addır.
EPİSANTIR
(Epicenter)
Bakınız; Dışmerkez.
ERKEN HASAR TAHMİN SİSTEMLERİ
(Early damage estimation systems)
Bir afet sonrasında kısa sürede hasar ve kayıp tahminleri yaparak olaya zamanında, hızlı ve etkili olarak müdahale etmeyi amaçlayan sistemlere verilen genel addır. Meydana gelen depremin yeri ve büyüklüğü belirlendikten sonra, veri tabanları üzerinde mevcut bilgilerden yararlanılarak, muhtemel hasarları, can ve mal kayıplarını hesaplayarak Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) imkanlarıyla ortaya koyabilen sistemlerdir. Afet olaylarıyla ilgili gerçek zamanlı gözlem yapan ve erken uyarı veren haberleşme sistemlerle birlikte çalışırlar. Ülkemizde pilot olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile JICA işbirliğinde kurulmuş deprem hasarı erken haber alma sistemi ile Boğaziçi üniversite Kandilli rasathanesi deprem araştırma enstitüsünce kurulmuş bu tür sistemler mevcuttur.
ERKEN UYARI
(Early warning)
Afet riskini engellemek veya bu riskleri azaltma için ya da afete daha etkili müdahaleye imkan verecek gerekli bilgilerin, ilgili makamlarca topluma duyurulmasıdır. Gelmekte olan tehlikenin, kaynağı, yeri, zamanı, şiddeti veya büyüklüğü, olasılığı, muhtemel etkileri belirlenerek, resmi kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmalıdır. Afete hazırlık çalışmaları içinde çok önemli bir yeri vardır. Amaç, mümkün olduğu kadar çok sayıda insana hızla ulaşarak, gerekli önlemleri almalarını sağlamak, can kayıpları ve yaralanmalar ila ekonomik kayıpları azaltabilmektir. Bunun için tehlikenin türüne uygun ölçüm ve gözlem sistemlerinin kurulması, erken uyarı yapıldığında ne yapılacağı konusunda insanların bilgilendirilmesi gerekmektedir..
EROZYON
(Erosion)
Toprağın, yağışlar, sel suları,rüzgar,heyelan vb gibi kütle hareketleri yoluyla bulunduğu yerden taşınması olayına verilen addır. Ülkemiz topraklarının % 63'ü şiddetli veya çok şiddetli, % 20'si orta şiddetli ve % 14'ü ise hafif derecede erozyon tehlikesine sahip bulunmaktadır.
EŞ DERİNLİK KONTURLARI
(Isobaths)
Deniz ve göllerde aynı derinliğe sahip yerlerin harita üzerinde gösterilmesini imkan veren derinlik çizgilerine verilen addır.
EŞ ISI HARİTASI
(Isothermal map)
Belirli bir zamanda aynı sıcaklık değerine sahip yerleri gösteren haritalara verilen addır.
EŞ ŞİDDET EĞRİLERİ
(Isoseist contours)
Gözlenen veya hesaplanan hasarları ifade etmek üzere, deprem şiddetinin aynı değerde olduğu yerleri guruplamak amacıyla çizilen eğrilere verilen addır.
EŞ YAĞIŞ HARİTASI
(Isohyets map)
Aynı zaman dilimi içerisinde eşit derecede yağış alan bölgeleri gösteren meteorolojik haritalara verilen addır.
EŞ YÜKSELTİ EĞRİSİ
(Altitude contour)
Deniz seviyesinin altında veya üstünde eş yüksekliğe sahip noktaları birleştiren eğrilere verilen genel addır. Bu eğriler yeryüzü şekillerini de yansıtır, sıklaştıkları yerler dik eğimleri, seyrek olduğu yerler ise az eğimleri veya düzlükleri gösterir. Eskiden “Münhani” olarak adlandırılırdı.
EŞGÜDÜM
(Coordination)
Bakınız; Koordinasyon.
ETKİ ANALİZİ
(Impact analysis)
Afetin oluşundan hemen sonra, olaya zamanında ,hızlı ve etkili olarak müdahale edebilmek için afetin yol açtığı zarar ve kayıpların belirlenip değerlendirilmesi işlemidir. Farklı tür ve büyüklükteki afet olayları için önceden hazırlanmış senaryolar, ilk saatlerde etki analizi olarak kullanılabilir.
ETKİN YER İVMESİ
(Effective ground acceleration)
Bakınız; Spektral İvme.
ETRİYE
(Stirrup, transverse reinforcement)
Kolon kiriş, perde duvar gibi betonarme yapı elemanlarının kesme dayanımlarını veya şekil değiştirme kapasitelerini arttırmak amacıyla uygun mesafelerde yerleştirilen yatay donatıya verilen addır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder